Γεννήθηκε τό 1774 σʼ ἕνα προάστιο τῆς Κωνστα ντινουπόλεως, τό Νεοχώρι Βυζαντίου,
ἀπό γονεῖς πιστούς καί εὐσεβεῖς. Ἀπό μικρό παιδί δούλευε γιά λογαριασμό τοῦ σουλτάνου κοντά σέ ἕνα χριστιανό ζωγράφο. Καθώς ὅμως μέσα στά πολυτελή ἀνάκτορα συναναστρεφόταν καθημερινά μέ Μουσουλμάνους, ὁ Θεόδωρος παρασύρθηκε καί ―τί φοβερό!―
ἀρνήθηκε τήν πίστη του. Πόσο πικράθηκαν οἱ δικοί του, ὅταν τό ἔμαθαν!…
ἀπό γονεῖς πιστούς καί εὐσεβεῖς. Ἀπό μικρό παιδί δούλευε γιά λογαριασμό τοῦ σουλτάνου κοντά σέ ἕνα χριστιανό ζωγράφο. Καθώς ὅμως μέσα στά πολυτελή ἀνάκτορα συναναστρεφόταν καθημερινά μέ Μουσουλμάνους, ὁ Θεόδωρος παρασύρθηκε καί ―τί φοβερό!―ἀρνήθηκε τήν πίστη του. Πόσο πικράθηκαν οἱ δικοί του, ὅταν τό ἔμαθαν!…
Πέρασαν τρία χρόνια. Ἐκεῖνο τόν καιρό ξέσπασε στήν Πόλη μιά φοβερή θανατηφόρος
ἐπιδημία. Μπροστά στόν κίνδυνο τοῦ θανάτου, ὁ νεαρός Θεόδωρος συγκλονίστηκε.
Θυμήθηκε μιά εἰκόνα μέ τή Δευτέρα Παρουσία, πού εἶχε ζωγραφίσει μαζί μέ τό δάσκαλό
του καί τοῦ εἶχε κάνει ζωηρή ἐντύπωση. Ἄρχισε νά κλαίει… Μετάνιωσε εἰλικρινά. Πῶς
ὅμως μποροῦσε νά ἐπανορθώσει;…
ἐπιδημία. Μπροστά στόν κίνδυνο τοῦ θανάτου, ὁ νεαρός Θεόδωρος συγκλονίστηκε.
Θυμήθηκε μιά εἰκόνα μέ τή Δευτέρα Παρουσία, πού εἶχε ζωγραφίσει μαζί μέ τό δάσκαλό
του καί τοῦ εἶχε κάνει ζωηρή ἐντύπωση. Ἄρχισε νά κλαίει… Μετάνιωσε εἰλικρινά. Πῶς
ὅμως μποροῦσε νά ἐπανορθώσει;…
Ἡ δραπέτευση ἀπό τό παλάτι τοῦ Σουλτάνου δέν ἦταν εὔκολη ὑπόθεση. Τήν πρώτη φορά ἀπέτυχε. Ὡστόσο, προσπάθησε ξανά καί τά κατάφερε. Φόρεσε ροῦ χα ναύτου, μουτζούρωσε τό πρόσωπό του γιά νά μήν τόν ἀναγνωρίσουν καί κρατώντας μιά στάμνα νερό βγῆκε ἀπό τό παλάτι.
Μπῆκε σ΄ ἕνα καράβι πού πήγαινε στή Χίο.
Ἐκεῖ ὁ Θεός ὁδήγησε τά βήματά του σʼ ἕνα μοναστήρι ὅπου ἔμενε ἕνας ἅγιος ἄνθρωπος, ὁ πρώην Κορίνθου Μακάριος Νοταρᾶς. Αὐτός ἔγινε πλέον ὁ πνευματικός του πατέρας. Στό μοναστήρι αὐτό ὁ Θεόδωρος ζοῦσε ταπεινά καί ἀσκητικά: νήστευε, προσευχόταν καί μελετοῦσε βίους ἁγίων καί μάλιστα μαρτύρων. Ἔτσι μέσα του δημιουργήθηκε ὁ πόθος νά μαρτυρήσει κι ὁ ἴδιος γιά νά ξεπλύνει τό ἁμάρτημά του μέ τό αἷμα του.
Μπῆκε σ΄ ἕνα καράβι πού πήγαινε στή Χίο.
Ἐκεῖ ὁ Θεός ὁδήγησε τά βήματά του σʼ ἕνα μοναστήρι ὅπου ἔμενε ἕνας ἅγιος ἄνθρωπος, ὁ πρώην Κορίνθου Μακάριος Νοταρᾶς. Αὐτός ἔγινε πλέον ὁ πνευματικός του πατέρας. Στό μοναστήρι αὐτό ὁ Θεόδωρος ζοῦσε ταπεινά καί ἀσκητικά: νήστευε, προσευχόταν καί μελετοῦσε βίους ἁγίων καί μάλιστα μαρτύρων. Ἔτσι μέσα του δημιουργήθηκε ὁ πόθος νά μαρτυρήσει κι ὁ ἴδιος γιά νά ξεπλύνει τό ἁμάρτημά του μέ τό αἷμα του.
Τό εἶπε στό Γέροντά του καί μέ τήν εὐχή του καί τή συνοδεία ἑνός μοναχοῦ κατέβηκε στήν πόλη. Δέν παρουσιάστηκε ὅ μως στίς τουρκικές ἀρχές τῆς Χίου, γιά νά μή δημιουργήσει πρόβλημα στό μοναστήρι. Πῆγε στή Μυτιλήνη κι ἐκεῖ δήλωσε στούς Τούρκους μέ παρρησία τή χριστιανική του ἰδιότητα.
Στήν ἀρχή οἱ Τοῦρκοι τόν νόμισαν τρελό. Δοκίμασαν μέ ὑποσχέσεις καί ἀπειλέςνά τόν μεταπείσουν. Ἀδύνατον. Ἄρχισαν νά τόν κτυποῦν ἄγρια. Τόν ἔ κλεισαν στή φυλακή καί γιά μέρες πολλές τόν βασάνιζαν σκληρά. Ἐκεῖνος ὅμως ἔμενε ἀκλόνητος. Κάποιοι χριστιανοί πού μπόρεσαν νά τόν ἐπισκεφθοῦν φρόντισαν γιά νάκοινωνήσει τῶν ἀχράντων Μυστηρίων.
Ἦταν Σάββατο τῆς Α´ ἑβδομάδας τῶν Νηστειῶν, 17 Φεβρουαρίου τοῦ 1795,
ἑορτή τῶν ἁγίων Θεοδώρων. Τήν ἡμέρα αὐτή τῆς ὀνομαστικῆς του ἑορτῆς, τοῦ ἀνακοίνωσαν τήν ἀπόφαση νά τόν κρεμάσουν. Ἀτρόμητος ὁ Θεόδωρος προχώρησε τρέχοντας πρός τήν κρεμάλα κι ἐκεῖ παρέδωσε τήν ψυχή του στό Θεό.
Τό ἅγιο λείψανό του ἔμεινε, κατά διαταγή τῶν Τούρκων, τρεῖς μέρες κρεμασμένο στήν ἀγχόνη. Τίς ἡμέρες αὐτές ἔσταζε αἷμα τό κτυπημένο γόνατό του. Τό σκούπισαν μέ τήν ἄκρη τοῦ πουκαμίσου του καί μέ αὐτό θεραπεύθηκαν πολλοί ἀπό βαριές ἀσθένειες. Τελικά οἱ χριστιανοί πῆραν τό μαρτυρικό σῶμα καί τό ἔθαψαν μέ εὐλάβεια στό προαύλιο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῆς Παναγίας Χρυσομαλλούσης.
ἑορτή τῶν ἁγίων Θεοδώρων. Τήν ἡμέρα αὐτή τῆς ὀνομαστικῆς του ἑορτῆς, τοῦ ἀνακοίνωσαν τήν ἀπόφαση νά τόν κρεμάσουν. Ἀτρόμητος ὁ Θεόδωρος προχώρησε τρέχοντας πρός τήν κρεμάλα κι ἐκεῖ παρέδωσε τήν ψυχή του στό Θεό.
Τό ἅγιο λείψανό του ἔμεινε, κατά διαταγή τῶν Τούρκων, τρεῖς μέρες κρεμασμένο στήν ἀγχόνη. Τίς ἡμέρες αὐτές ἔσταζε αἷμα τό κτυπημένο γόνατό του. Τό σκούπισαν μέ τήν ἄκρη τοῦ πουκαμίσου του καί μέ αὐτό θεραπεύθηκαν πολλοί ἀπό βαριές ἀσθένειες. Τελικά οἱ χριστιανοί πῆραν τό μαρτυρικό σῶμα καί τό ἔθαψαν μέ εὐλάβεια στό προαύλιο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῆς Παναγίας Χρυσομαλλούσης.
τα άγια λείψανα του αγ. Θεοδώρου Βυζαντίου
Τρία χρόνια μετά τό μαρτυρικό του θάνατο τό σεπτό λείψανό του βρέθηκε ἀκέραιο καί ἄφθαρτο! Θαυμαστή ὑπῆρξε καί ἡ σωτήρια παρέμβαση του Ἁγίου ὅταν, κατά τό 1832, παρουσιάστηκε μολυσματική ἀσθένεια πού θέριζε Ἕλληνες καί Τούρκους. Ἡ κατάσταση ἦταν τραγική. Δέν προλάβαιναν νά θάβουν τούς νεκρούς.Τότε ἐμφανίστηκε ὁ ἅγιος Θεόδωρος στόν πρωτοσύγκελλο τῆς Μητρoπόλεως Καλλίνικο καί τόν προέτρεψε νά καλέσει ὅλους τούς χριστιανούς σέ ὁλονύκτια δέηση στή Μητρόπολη. Παρά τήν ἀντίθετη γνώμη τῶν γιατρῶν, οἱ ὁποῖοι φοβοῦνταν ὅτι ὁ συνωστισμός θά προκαλοῦσε ταχύτερη μετάδοση τῆς νόσου, ἔγινε ἀγρυπνία, καθώς ἐπίσης καί λιτανεία τοῦ ἱεροῦ λειψάνου στούς δρόμους τῆς πόλης, μέ βαθιά κατάνυξη καί τή συμμετοχή πλήθους πιστῶν. Καί –τί συγκλονιστικό!– ἀπό τήν ὥρα ἐκείνη σταμάτησαν οἱ θάνατοι ἀπό τήν ἐπιδημία! Σέ ἀνάμνηση τοῦ θαύματος αὐτοῦ καθιερώθηκε εἰδική ἑορτή στή Μυτιλήνη, τήν Δ´ Κυριακή ἀπό τό Πάσχα (τοῦ Παραλύτου), μέ λιτανεία τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου, τό ὁποῖο φυλάσσεται πλέον στό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου.
Ἡ μνήμητοῦ ἁγίου Θεοδώρου ἑορτάζεται στίς 17 Φεβρουαρίου, ἡμέρα τοῦ μαρτυρίου του.
Ὁ ἅγιος Θεόδωρος, ὡς πολιοῦχος, προστάτεψε τό νησί τῆς Λέσβου καί κατά τόν πόλεμο τοῦ 1940. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι καμιά βόμβα τῶν Ἰταλῶν δέν πέτυχε τό στόχο της καί πολλές ἀπʼ αὐτές βυθίστηκαν στό ἔδαφος χωρίς νά ἐκραγοῦν.
***
«Τό πάντιμον Λείψανον τοῦ Θεοδώρου,πιστοί, ἐνδόξως τιμήσωμεν ὡς θησαυρόν τιμαλφῆ (=πολύτιμο)», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας στό ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου. Πράγματι. Αὐτός εἶναι ὁ πολύτιμος θησαυρός τῆς Μυτιλήνης. Ὁ πολιοῦχος της, νεομάρτυρας ἅγιος Θεόδωρος ὁ Βυζάντιος!
